Podcast aflevering 2 met Roeland Hendrikx

Mentale coaching voor muzikanten?

Een internationaal succesvol cellist raadde mij ooit af om me te specialiseren in mentale coaching voor professionele muzikanten.  Hij was overtuigd dat geen enkele professional ooit zou toegeven dat hij hulp nodig heeft. 

Helaas heb ik jarenlang moeten vaststellen dat hij dit waarschijnlijk goed aanvoelde. Zelden kwamen professionele musici naar mijn praktijk. 

Maar de tijden en geesten veranderen.   
De academische onderzoeken naar het welzijn van muzikanten zijn steeds makkelijker te vinden. De groeiende interesse naar welbevinden in onze samenleving zorgt ervoor dat steeds meer kwetsbare onderwerpen bespreekbaar worden.  Zélfs trotse, professionele muzikanten trekken steeds meer hun stoute schoenen aan en vertellen moedig over hun ervaringen met podiumangst, stress, blessures en bètablokkers.    
Met deze mensen mag ik spreken in mijn Podiumnemers Podcast. In aflevering 2 spreek ik met Roeland Hendrikx, 19 jaar orkestsolist geweest, nu vooral kamermusicus en docent aan het Conservatorium van Maastricht en de Luca School of Arts in Leuven.  

Breng me naar de Podiumnemers Podcast

---

Stress voor muzikanten: het is erop of eronder

Roeland getuigt over de mentale druk en de fysieke overbelasting die muzikanten ervaren.  Hij vergelijkt het musiceren met topsport, omdat muzikanten ook jarenlang trainen, vele uren per dag, en dan moet het gebeuren op dat ene moment.  Je hebt één kans en het is erop of eronder.  Je hebt zelfs geen 3 kansen zoals in het hoogspringen, nee, één kans om die solo te spelen.  Zit je riet net op dat moment niet goed, slaat je stem over of staat je vinger een fractie van een millimeter te hoog op de toets?  Alle collega’s hebben het gehoord. En jij weet: er zijn zoveel mensen die hier willen zitten. Ik moet dit verdienen en de hoge verwachtingen inlossen. 
Die jarenlange training en dat streven naar perfectionisme zorgt voor fysieke uitputting, pijn of blessures en mentaal is het loodzwaar omdat er veel concurrentie en onzekerheid is.  Er valt veel te verliezen.  Stel je voor dat je jarenlang voor iets traint en op het moment dat je de job kan uitvoeren, zijn er maar luttele plaatsjes in het werkveld.  Muzikanten gaan daarom steeds weer over hun grenzen.  The show must go on.  

---

Dat vraagt een team van professionals?

Roeland stelt vast dat er veel gelijkenissen zijn met topsport, maar in de omkadering zit het grote verschil.  Een professionele ploeg of een atleet heeft over het algemeen enkele coaches, een fysiotherapeut, een sportpsycholoog, een fysiek trainer en een manager.  De mentale en fysieke begeleiding die professionele muzikanten krijgen om hun uitdagende job uit te voeren is quasi afwezig op de werkvloer en zeer gering in de opleiding. 
Geen kinesist die je helpt op te warmen, je vermoeide spieren masseert, je helpt met de meest ergonomische houding. Geen mental coach die je leert omgaan met stressvolle gedachten en emoties. Geen manager die ervoor zorgt dat je aan de bak komt. Merken muzikanten dat ze hulp nodig hebben, dan gaan ze over het algemeen stilzwijgend op zoek naar een kinesist of een therapeut.  En dan nog is de kans groot dat men niet begrijpt hoe belastend de job is: “Je hebt van je hobby toch je beroep kunnen maken?”, hoort Roeland al te vaak.    
Roeland vindt dit tijdverlies.  Het zou zoveel makkelijker kunnen zijn als er erkenning kwam en als muzikanten zichzelf de nodige zorg zouden gunnen.  Maar het tegendeel blijkt waar. In het interview merk je het natuurlijk niet, maar ik trok bleek weg toen Roeland me schokte met de uitspraak: “Waarschijnlijk neemt 95% van het orkest een bètablokker voor een optreden”.  Ik hoop van harte dat dit een gevoel is en geen realiteit. 
Stel je toch eens voor dat je hartmedicatie neemt voor je naar je werk gaat.  Niet omdat er iets mis is met je hart, maar omdat je de taak anders niet kan uitvoeren?  Men is dit 'normaal' gaan vinden.
​Heel erg vind ik dat. 

---

Hoe pak je podiumstress dan op een gezonde manier aan? 

Ik geloof meer dan ooit dat het anders kan.  In aanloop naar dat ‘erop of eronder’-moment kun je meer psychologische flexibiliteit ontwikkelen om minder overweldigd te raken door de spanning van het moment.
Met Acceptance and Commitment Training (ACT) begeleid ik podiumnemers die naast het oefenen van hun ‘act’ ook hun mentale welzijn ter harte nemen. Ik noem deze training ‘prACTice’.  Omdat je mentaal klaarmaken voor een performance ook een beoefening is, net zoals het inoefenen en voorbereiden van je programma.  En wat een leuk toeval is het dat ACT vervat zit in het woord ‘practice’. 
Ik bied je een aanvullende vorm van practicing aan, naast je gewone oefenmoment.  Het is een beoefening die je leert omgaan met stressvolle gedachten en emoties, je leert een ontspannen relatie aangaan met jezelf als performer. En je focust op wat voor jou belangrijk is in het performen, in plaats van al je energie te steken in het vluchten van je podiumangst of het vechten tegen de zenuwen.  

ik wil de prACTice training leren kennen