10 tips voor het ontspannen performenMet deze tips kom jij vol vertrouwen voor je publiek In deze aflevering geef ik je tien tips die helpen om vol vertrouwen en meer ontspannen te performen. Als je deze tips toepast, zul je merken dat je ook veel meer zal genieten van jouw podiummoment. Succes!  De stap van weten naar kunnenEr zullen zeker tips zijn die je al vaker gehoord hebt. Ik kom hier niet met wereldschokkende nieuwe ideëen, maar ik wil je vooral even doen stilstaan bij de mate waarin je dit ook effectief doet. Ik weet bijvoorbeeld ook dat suiker niet goed voor me is, maar daarom slaag ik er nog niet in om geen suiker meer te eten. Tussen iets weten en het doen, en er dan ook de positieve effecten van voelen, zitten soms nog wat tussenstapjes. Dus, ik wil je vragen om voor elke tip die ik je geef op een schaal van 1 tot 10 aan te geven in hoeverre je die tip ook werkelijk toepast. 1 = ik doe dat nooit en 10 = ik doe dat altijd. Als je me jouw 10 cijfertjes via deze link bezorgt, dan krijg je een uitnodiging voor een online sessie waarin we samen oefeningen zullen doen, die je zullen helpen om de tips verder te integreren. In de podcast leg ik elke tip iets uitgebreider uit. Beluister die hier. In mijn boek De P.A.U.Z.E methode vind je natuurlijk de meest uitgediepte uitleg. In het zomer retreat gaan we met deze zaken ook daadwerkelijk aan de slag. Wat kun je doen om meer ontspannen voor een publiek te komen?#1 Begrijp je lichaam De zogenaamde 'zenuwen' zijn slechts symptomen die nodig zijn wanneer we in gevaar zijn of voor een grote uitdaging staan. Ons lichaam doet er alles aan om te overleven. Als we mentaal panikeren of strijden tegen die symptomen wordt het alleen maar erger, want dan geven we ons lichaam nog meer het signaal dat er gevaar dreigt. Wil je dat je lichaam kalmeert? Begrijp je lichaam dan goed, door er naar te luisteren, en begin alvast met het accepteren van de zenuwen en denk bijvoorbeeld: “Oké, Vandaag speel ik dan maar mét trillende handen” en adem een paar keer diep in en uit. Op een schaal van 1 tot 10: hoe goed begrijp jij de symptomen van je lichaam? #2 Denk aan wat je wil, niet aan wat je niet wil Als je alle aandacht (energie dus) in mogelijke problemen en allerlei moeilijkheden steekt, verspil je de energie die je zou kunnen gebruiken voor het focussen op het gevoel of de uitkomst die je wél wil. Op een schaal van 1 tot 10: in hoeverre denk jij aan wat je wil, ipv aan wat je niet wil? # 3 Wees vriendelijk voor jezelf, mét al je ongemakken Let er eens op hoe je tegen jezelf spreekt als je het lastig hebt. Zou je dit tegen een vriend zeggen, net voor die het podium op gaat? Wees compassievol: optreden IS uitdagend en het is normaal dat je dit spannend vindt. Hoe kun je nu vriendelijk zijn voor jezelf? Op een schaal van 1 tot 10: hoe vriendelijk ben je tegen jezelf als je je zenuwachtig voelt? #4 Oefen het optreden, niet enkel het programma De oefenmodus is helemaal anders dan de optreedmodus. Vaak blijven we in oefenmodus, omdat we de lastige gevoelens, van het volledig doornemen van ons programma, willen vermijden. Maar het is juist belangrijk dat we vertrouwd raken met die ongemakken. Op een schaal van 1 tot 10: hoe vaak oefen jij het optreden? #5 Zorg voor een volledige dagelijkse oefenroutine en een backstage routine Naast het oefenen van je programma is het belangrijk je ook mentaal en fysiek klaar bent voor de taak. Dat is niet iets dat je de dag van het optreden even snel-snel aanpakt. Dus, voeg oefeningen toe aan je dagelijkse oefenpraktijk die je concentratie versterken, je geest en lichaam ontspannen en flexibel maken, je mindset optimaliseren,... En maak dan een persoonlijke backstage routine, waar je de laatste momenten voor het optreden op terug kan vallen . Op een schaal van 1 tot 10: hoe volledig is jouw oefen praktijk? # 6 Wees bereid te leren door te falen Heb een groei mindset. Dat betekent dat je open staat om bij te leren en te evolueren. Dat betekent ook dat je lessen trekt uit fouten en tegenslagen. Merk op wanneer je in een fixed mindset zit. Dat gebeurt vaker als we onder stress staan. Dan denken we dat het altijd zo zal zijn, dat er niets aan te doen is, dat het nooit beter wordt, dat een fout een levensgroot drama is. Op een schaal van 1 tot 10: hoe bereid ben je om fouten te maken? # 7 Maak een verschil tussen wie je bent en wat je doet We hebben allemaal een bepaald idee over onszelf. Dan zeggen we dat we zus of zo zijn. Echter, vaak zijn dat dingen die we doen. Als we hier niet alert voor zijn, kan het gebeuren dat we heel erg veel stress voelen als we niet altijd die bepaalde persoon zijn. Stel dat jij denkt: "ik ben een ontspannen performer", dan verwacht je van jezelf altijd ontspannen te zijn. Als je dan toch eens zenuwen hebt, dan is het alsof er iets 'grondig mis is'. Je twijfelt aan jezelf. Je kan ook denken dat je 'meestal rustig doet' voor een optreden. Als je dan eens zenuwachtig doet, dan verandert dat niets aan wie je bent. Dan gaat het om je gedrag, niet om wie je bent. Op een schaal van 1 tot 10: Hoe vaak gebeurt het dat je je slecht voelt, als je niet beantwoordt aan het idee dat je van jezelf hebt? #8 Schakel van ik-modus naar wij-modus en laat je ego in de kleedkamer Merk eens op hoe het voelt als je jezelf met anderen vergelijkt en hoe het voelt als je dat niet doet? Waarschijnlijk voelen de anderen aan als vijanden of concurrenten als je jezelf vergelijkt. Het is 'ik' tegen 'zij'. Als je de anderen als gelijken ziet, krijg je een 'wij' gevoel. Je voelt je vanzelf meer ontspannen en veilig. Op een schaal van 1 tot 10: Hoe makkelijk blijf jij in de wij-modus? #9 Verzorg jezelf Dit is een tip die iedereen wel kent. Letten op je voeding, slaap, mentale rust, voldoende beweging. Toch vergeten we dat wel eens toe te passen als er een deadline is of als we ons zenuwachtig voelen. Zorg dat je een plan hebt waar je je aan kan houden. Zonder plan ga je waarschijnlijk te veel reageren op emoties. Op een schaal van 1 tot 10: Hoe goed zorg jij voor jezelf? #10 Hou van je programma Een programma brengen waar je niet achter staat voelt alsof je mensen rommel moet verkopen. Dat is zenuwslopend. Dus, wees je bewust dat dit een energievreter kan zijn. Kun je kiezen: kies dan voor een onderwerp, programma,... waar je je goed bij voelt. Ook als je niet zelf het programma kan kiezen, zorg dan dat je je kan focussen op één element waar je wel achter staat en waar je dan ook je hart en ziel in legt. Leef voor dat ene moment. :-) En de laatste keer: Op een schaal van 1 tot 10: Hoeveel hou je van het programma dat je op het podium brengt? In de podcast leg ik elke tip uitgebreider uit. Als je me jouw 10 cijfertjes bezorgt,
dan krijg je een uitnodiging voor een online sessie waarin we samen oefeningen zullen doen, die je zullen helpen om de tips verder te integreren.
0 Opmerkingen
Voorbij perfectionisme“Spanning is wie je denkt te moeten zijn, Jonathan Bonny voelt zich vandaag het meest thuis in de interdisciplinaire podiumkunsten. Muziek en popcultuur combineert die met theater en performancekunst. Het podium is hierbij een plek van experiment, waar performers en publiek versmelten, waar kwetsbaarheid en echtheid centraal staan. Hoe Jonathan zijn podiumplek vond hoor je in deze nieuwe aflevering van de Podiumnemers Podcast.  Ik ben Jonathan heel dankbaar voor dit gesprek, want diens wijze boodschap raakt de essentie van mijn boek De P.A.U.Z.E methode. Hoe je zo’n sterk gevoel van thuiskomen kunt ervaren door een oude jas af te gooien en je eigen, waarachtige jas aan te trekken. En wat is er zaliger, dan die nieuwe versie van jezelf, een podium te geven. Van Geworden Podiumnemer naar Bezielde PodiumnemerIn de P.A.U.Z.E methode vertel ik over het punt waar mensen in mijn praktijk terecht komen. Je zou hen de Geworden Podiumnemers kunnen noemen. Ze doen wat ze altijd gedaan hebben, wat ze geleerd hebben en wat ze denken wat verwacht wordt. Ze zijn gaandeweg zo geworden. Maar iets klopt niet (meer). Ze zijn op een punt gekomen waar ze voelen dat ze nog niet helemaal ‘zichzelf zijn’. Meestal uit zich dat in mentale, emotionele of fysieke klachten. Toch gaan ze door, want er zijn tal van redenen om niet te stoppen. Podcast intermezzo 1: Tot die ‘geworden podiumnemer’ vroeg of laat vastloopt: spanning, onzekerheid, podiumangst, depressie, verslaving, ziekte, burn-out,… Maar geen zorgen: vastlopen geeft ook de mogelijkheid om eens wat langer stil te staan en te reflecteren: "Wie ben ik? Wat wil ik? Welke podiumnemer wil ik zijn? Wat wil ik doen met mijn podium? Met mijn tijd? Met mijn kwaliteiten? Wat mis ik? Wat heb ik nodig?" Podcast intermezzo 2: En dan gebeurt er iets wonderlijks. Nadat je de moed had te stoppen en wat zelfonderzoek te doen, komen je waarden als vanzelf naar boven drijven. Steeds meer ontdek je wat jouw hart sneller doet slaan, wat jou drijft, wat jou gelukkig maakt en wat je te doen hebt. Wat als je deze versie van jezelf een podium kon geven? Op welke manier dan ook. Podcast outro: Als je deze reis niet alleen wil maken, laat me dan iets weten. Je kan ook deelnemen aan het Play-Pause-Play Retreat in augustus 2025. Op een creatieve, speelse en meditatieve manier duiken we een paar dagen in dit groeiproces, zodat je van geworden podiumnemer, eindelijk thuis kan komen in je bezielde podiumnemerschap.  De kunst van verbindingLeen Langenbick, gitariste bij Four Times a Lady en directeur van de Kunstacademie van Torhout, getuigt over de persoonlijke weg die ze aflegde met podiumstress en welke zaken haar hierbij hielpen. Ze vertelt hoe haar bereidheid, om steeds dieper met zichzelf te verbinden, haar elke dag inspireert om te blijven verbinden met de vele mensen in de Kunstacademie en met de holistische visie van het nieuwe decreet in het DKO.  Van kritische naar milde podiumkunstenaarZoals bij zoveel podiummensen is de innerlijke criticus geen onbekende voor Leen. Zij noemt die kritische stem haar duiveltje. Steeds weer komt hij haar herinneren aan de moeilijke passages, dat het waarschijnlijk weer fout zal gaan, dat haar houding niet goed is,... Deze stem kan haar wel eens verlammen. Ook tijdens een concert, niet zo lang geleden, kwam hij op het toneel met al zijn zorgen. Gelukkig kent Leen haar duiveltje ondertussen heel goed en weet ze hoe ze hiermee om kan gaan. In de podcast vertelt ze dat ze in één van mijn trainingen leerde om een andere stem naar de voorgrond te halen. Die is milder en geruststellend. Die stem oordeelt niet en heeft veel meer vertrouwen. Na dat eerste, wat zenuwslopend concert had Leen de goede respons om in alle rust een meditatie te doen voor ze opnieuw het podium op moest voor een tweede concert die dag. Ze voelde dat haar focus en zelfvertrouwen hersteld waren. Verbinding in het KunstonderwijsEr waait een nieuwe wind door het Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) sinds het nieuwe decreet van 2018. Dankzij dit model (kunstig competent) kan men nu veel meer focussen op de competenties van de volledige kunst-mens. We beoefenen kunst namelijk vanuit het hart (kunstenaar), vanuit het hoofd (onderzoeker), vanuit de techniek (vakman), met elkaar (samenspeler) en voor elkaar (performer). Leen benadrukt hoe deze visie leraars en beleid uitnodigt om ook eens wat dieper te kijken naar zichzelf. Daarbij refereert ze steeds weer naar haar eigen persoonlijke pad. Yoga speelt hierbij een belangrijke rol voor haar, omdat daar ook op een holistische manier gekeken wordt naar de volledige mens. Naast het fysieke, emotionele, mentale en intellectuele, wordt in yoga ook het energetische en spirituele deel van de mens ontwikkeld. Leen is ervan overtuigd dat ze door dit werk bij zichzelf te doen, er beter kan zijn voor de mensen in haar omgeving. In deze podcast komen we steeds weer tot de vaststelling dat verbinding een sleutelrol speelt in Leen's leven. Wil het nu dat het sanskriet woord 'yoga' ook 'verbinding betekent. En dus niet enkel het verbinden van lichaam en geest, maar het heel maken (eenmaking) van alle delen (=holistisch). Enfin, dat in een notendop, want het zou me te ver leiden voor deze blog. :-) Kan yoga helpen bij podiumstress?Ik ben alvast overtuigd dat yoga, in de brede zin van het woord en dus niet alleen het fysieke aspect, zeker helpt bij podiumstress. Op de mat leer je heel veel over jezelf. Je bewustzijn vergroot op vele manieren. Je lichaamsbewustzijn, mentale focus, concentratie, energie en uithouding verbeteren. Je ontwikkelt een goede lichaamshouding en betere gronding. Je voelt de ontspanning van het zenuwstelsel, je kan je ademhaling efficiënt inzetten. En dan zijn er ook nog de attitudes die vanuit de yoga versterkt worden, waardoor we vriendelijker en positiever worden voor onze imperfecties en uitdagingen. Kortom, je voelt je veerkrachtig. Door met al deze aspecten van ons menszijn aan de slag te gaan ben je beter voorbereid om op een podium te staan. Je kan beter om met stress en onzekerheden, je voelt je veiliger en rustiger. En is dat niet wat elke podiumnemer wil? Als je zin hebt om eens een paar dagen te duiken in die combinatie van rust en het groeien als podiumnemer, kom dan mee op deze zomer retraite in Zeeland. Alle info vind je hier. Je bent heel erg welkom. Mentale coaching voor muzikanten?Een internationaal succesvol cellist raadde mij ooit af om me te specialiseren in mentale coaching voor professionele muzikanten. Hij was overtuigd dat geen enkele professional ooit zou toegeven dat hij hulp nodig heeft.  Stress voor muzikanten: het is erop of eronderRoeland getuigt over de mentale druk en de fysieke overbelasting die muzikanten ervaren. Hij vergelijkt het musiceren met topsport, omdat muzikanten ook jarenlang trainen, vele uren per dag, en dan moet het gebeuren op dat ene moment. Je hebt één kans en het is erop of eronder. Je hebt zelfs geen 3 kansen zoals in het hoogspringen, nee, één kans om die solo te spelen. Zit je riet net op dat moment niet goed, slaat je stem over of staat je vinger een fractie van een millimeter te hoog op de toets? Alle collega’s hebben het gehoord. En jij weet: er zijn zoveel mensen die hier willen zitten. Ik moet dit verdienen en de hoge verwachtingen inlossen. Die jarenlange training en dat streven naar perfectionisme zorgt voor fysieke uitputting, pijn of blessures en mentaal is het loodzwaar omdat er veel concurrentie en onzekerheid is. Er valt veel te verliezen. Stel je voor dat je jarenlang voor iets traint en op het moment dat je de job kan uitvoeren, zijn er maar luttele plaatsjes in het werkveld. Muzikanten gaan daarom steeds weer over hun grenzen. The show must go on. Dat vraagt een team van professionals?Roeland stelt vast dat er veel gelijkenissen zijn met topsport, maar in de omkadering zit het grote verschil. Een professionele ploeg of een atleet heeft over het algemeen enkele coaches, een fysiotherapeut, een sportpsycholoog, een fysiek trainer en een manager. De mentale en fysieke begeleiding die professionele muzikanten krijgen om hun uitdagende job uit te voeren is quasi afwezig op de werkvloer en zeer gering in de opleiding. Geen kinesist die je helpt op te warmen, je vermoeide spieren masseert, je helpt met de meest ergonomische houding. Geen mental coach die je leert omgaan met stressvolle gedachten en emoties. Geen manager die ervoor zorgt dat je aan de bak komt. Merken muzikanten dat ze hulp nodig hebben, dan gaan ze over het algemeen stilzwijgend op zoek naar een kinesist of een therapeut. En dan nog is de kans groot dat men niet begrijpt hoe belastend de job is: “Je hebt van je hobby toch je beroep kunnen maken?”, hoort Roeland al te vaak. Roeland vindt dit tijdverlies. Het zou zoveel makkelijker kunnen zijn als er erkenning kwam en als muzikanten zichzelf de nodige zorg zouden gunnen. Maar het tegendeel blijkt waar. In het interview merk je het natuurlijk niet, maar ik trok bleek weg toen Roeland me schokte met de uitspraak: “Waarschijnlijk neemt 95% van het orkest een bètablokker voor een optreden”. Ik hoop van harte dat dit een gevoel is en geen realiteit. Stel je toch eens voor dat je hartmedicatie neemt voor je naar je werk gaat. Niet omdat er iets mis is met je hart, maar omdat je de taak anders niet kan uitvoeren? Men is dit 'normaal' gaan vinden. Heel erg vind ik dat. Hoe pak je podiumstress dan op een gezonde manier aan?Ik geloof meer dan ooit dat het anders kan. In aanloop naar dat ‘erop of eronder’-moment kun je meer psychologische flexibiliteit ontwikkelen om minder overweldigd te raken door de spanning van het moment.
Met Acceptance and Commitment Training (ACT) begeleid ik podiumnemers die naast het oefenen van hun ‘act’ ook hun mentale welzijn ter harte nemen. Ik noem deze training ‘prACTice’. Omdat je mentaal klaarmaken voor een performance ook een beoefening is, net zoals het inoefenen en voorbereiden van je programma. En wat een leuk toeval is het dat ACT vervat zit in het woord ‘practice’. Ik bied je een aanvullende vorm van practicing aan, naast je gewone oefenmoment. Het is een beoefening die je leert omgaan met stressvolle gedachten en emoties, je leert een ontspannen relatie aangaan met jezelf als performer. En je focust op wat voor jou belangrijk is in het performen, in plaats van al je energie te steken in het vluchten van je podiumangst of het vechten tegen de zenuwen. |
AuteurTamara Cuypers Archives
Mei 2025
Categories
Alles
|
RSS-feed